Block nhánh trái là gì ? 

Block nhánh trái hay tiếng Anh là Left Bundle Branch Block (LBBB) là tình trạng nhánh trái bó His bị block (chậm hoặc tắc hoàn toàn) việc dẫn xuyền xung động thần kinh.

Xung động thần kinh dẫn truyền từ nút nhĩ thất đến thân chung bó His, lúc này:

• Nhánh trái bị block – xảy ra 2 trường hợp: block hoàn toàn hoặc không hoàn toàn.
• Nhánh trái bị block hoàn toàn thì xung động thần kinh được dẫn truyền theo nhánh phải bó His, khử cực tâm thất phải trước. Sau đó, xung động đi qua vách ngăn đến tâm thất trái.
• Nhánh trái bị block không hoàn toàn thì xung động khử cực thất từ 2 nguồn đi qua nhánh phải và một phần đi qua nhánh trái (dẫn truyền bị chậm hơn so với bình thường).

Điện sinh lý cơ chế hình thành block nhánh trái 

Trong dẫn truyền tim bình thường, các xung động di chuyển đều xuống các bó trái và phải, với vách ngăn được kích hoạt từ trái sang phải và hình thành các sóng Q nhỏ ở các chuyển đạo bên.

Trong LBBB, độ trễ dẫn truyền có nghĩa là các xung động di chuyển đầu tiên qua nhánh bó phải đến RV, sau đó đến LV qua vách ngăn.

Do đó, hoạt động vách ngăn bị đảo ngược, loại bỏ sóng Q bên.

Vectơ khử cực tổng thể từ tâm thất phải sang tâm thất trái tạo ra sóng R cao ở các chuyển đạo bên (I, V5-6) và sóng S sâu ở các chuyển đạo trước tim phải (V1-3). Sự chậm trễ giữa hoạt động của RV và LV tạo ra sóng R “hình chữ M” đặc trưng được thấy ở các chuyển đạo bên.

Thời gian dẫn truyền tổng thể chậm trễ đến LV kéo dài thời gian QRS lên ≥ 120 ms

Tiêu chuẩn điện tâm đồ chẩn đoán block nhánh trái

1. Thời gian QRS ≥ 120ms
2. Sóng S chiếm ưu thế ở V1
3. Sóng R đơn pha rộng ở các chuyển đạo bên (I, aVL, V5-6)
4. Không có sóng Q ở các chuyển đạo bên
5. Thời gian đỉnh sóng R kéo dài > 60ms ở các chuyển đạo V5-6.

Từ thực tế lâm sàng, Doctor Chu nhận thấy, hầu hết các trường hợp Block nhánh trái:

• Từ V1 – V4 có dạng QS (dạng chữ W như trên hình minh họa).
• D1, aVL, V5, V6 có dạng R rộng, chẻ đôi hoặc có móc kèm theo ST chênh xuống (dạng chữ M như trên hình minh họa).

Để chẩn đoán ECG NMCT kèm LBBB, chúng ta dùng các tiêu chuẩn sau:

Tiêu chuẩn Sgarbossa – Thử nghiệm lâm sàng lớn liệu pháp tiêu sợi huyết trên những BN NMCT cấp (GUSTO-1) cung cấp cơ hội xem xét lại tiêu chuẩn NMCT cấp trên những BN có LBBB.

Trong khoảng 26.003 BN ở khu vực Bắc Mỹ nhập viện vì NMCT cấp được chẩn đoán xác định bằng enzyme, 131 (0.5%) BN có LBBB. Hệ thống điểm số từ 0 đến 5- tiêu chuẩn Sgarbossa- phát triển từ hệ số hồi qui trong mô hình hồi qui logistic. 3 tiêu chuẩn ECG với giá trị độc lập nhau trong chẩn đoán nhồi máu cơ tim cấp là:

• ST chênh lên ≥ 1mm cùng hướng với QRS: 5 điểm
• ST chệnh xuống ≥ 1mm ở V1 đến V3: 3 điểm
• ST chênh lên ≥ 5mm và ngược hướng với QRS (nghĩa là QS hay rS): 2 điểm.

Độ nhạy và độ đặc hiệu của tiêu chuẩn Sgarbossa

Tuy nhiên điểm J nâng lên đơn độc ở V1-2 có thể gặp trên những BN phì đại thất trái hoặc những bệnh lý khác. Do đó tỉ số ST chênh lên/ sóng S trong bất kì chuyển đạo lớn hớn 0.25 cho kết quả chính xác hơn tiêu chuẩn Sgarbossa kinh điển. Những nghiên cứu cần được tiến hành thêm để đánh giá vai trò của tỉ số ST/S trên BN block nhánh trái và với đặt máy tạo nhịp thất phải.

Độ đặc hiệu là 90 % với điểm tối thiểu là 3. Tuy nhiên, tiêu chuẩn thứ ba yêu cầu xác nhận thêm, vì độ chênh lên của đoạn ST trong các đạo trình V1 đến V3 có thể gặp trong nhiều tình huống,đặc biệt nếu có phì đại thất trái.

Trong một phân tích dưới nhóm (substudy) từ các thử nghiệm ASSENT 2 và 3, tiêu chí thứ ba bổ sung ít giá trị chẩn đoán hoặc tiên lượng.

Điểm số Sgarbossa ≥3 có độ đặc hiệu cao (nghĩa là rất hiếm dương tính giả) nhưng độ nhạy thấp (36%). Các phát hiện tương tự cũng được ghi nhận trong phân tích tổng hợp sau 10 nghiên cứu của 1614 BN, trong đó điểm số Sgarbossa ≥3 có độ nhạy 20% và độ đặc hiệu là 98%.

Độ nhạy có thể tăng nếu có ECG trước đó hoặc theo dõi ECG liên tiếp.

Nguyên nhân gây ra Block nhánh trái

LBBB hiếm khi tồn tại mà không có bệnh lý thực thể. Nguyên nhân rất đa dạng và bao gồm:

• Hẹp động mạch chủ
• Bệnh tim thiếu máu cục bộ
• Tăng huyết áp
• Bệnh cơ tim giãn nở
• Nhồi máu cơ tim trước
• Bệnh Lenègre-Lev : bệnh thoái hóa nguyên phát (xơ hóa) của hệ thống dẫn truyền
• Tăng kali máu
• Độc tính của Digoxin
• LBBB mới trong bối cảnh đau ngực từng được coi là “tương đương STEMI” và là một phần của tiêu chuẩn để tiêu sợi huyết. Tuy nhiên, dữ liệu mới hơn cho thấy bệnh nhân đau ngực có LBBB mới có nguy cơ nhồi máu cơ tim cấp tính tăng nhẹ tại thời điểm biểu hiện.

Thực hành hiện nay đã phát triển thành việc kiểm tra sự bất đồng bộ quá mức hoặc những thay đổi đoạn ST đồng bộ, chỉ ra nhồi máu cơ tim.

Doctor Chu hướng dẫn đọc điện tâm đồ block nhánh trái 

Nội dung được trích ra từ Khóa học Điện Tâm Đồ Thực Hành Từ Cơ Bản Đến Nâng Cao  do Doctor Chu trực tiếp giảng dạy từ năm 2015.

Bài viết liên quan:

• Hướng dẫn đọc điện tâm đồ block nhánh (gồm nhánh phải và nhánh trái)

Trên đây là chia sẻ của bác sĩ Chu về phương pháp đọc điện tâm đồ 12 chuyển đạo với các trường hợp block nhánh trái trong thực hành lâm sàng tim mạch.

Hi vọng bạn nhặt được vài ghi chép vào sổ học điện tâm đồ của mình !

Phát tâm ủng hộ quỹ phụng sự sức khỏe cộng đồng

Ủng hộ đội nhóm của Doctor Chu để duy trì blog với nhiều bài viết chất lượng hơn nữa, góp phần cải thiện sức khỏe cộng đồng.

Mọi đóng góp của độc giả xin gửi về Số tài khoản Ngân hàng Việt Nam thịnh vượng (VP Bank), số tài khoản: 0968 850 088, chủ tài khoản: Chu Văn Điển. Nội dung: Họ tên, SĐT, Quy Doctor Chu.

Danh sách đóng góp sẽ cập nhật công khai trên blog này hàng quý.

Kinh phí dùng để:

• Phát triển blog ngày càng chất lượng hơn.
• Trả nhuận bút cho cộng tác viên, biên tập viên.
• Từ thiện cho hoàn cảnh bệnh nhân thực sự khó khăn trên mục Nhân Ái của Báo điện tử Dân Trí hàng tháng.

Xin trân trọng cảm ơn quý độc giả !

Bác sĩ của bạn,

Tác giả Blog: Doctor Chu.

The Power Of Passion.

Viết ngày 10/02/2025 tại Phòng khám Cơ Xương Khớp Doctor Chu

Địa chỉ: KĐT Rùa Vàng, Thị trấn Vôi, Lạng Giang, Bắc Giang.

Hotline: 0968850088.