Đọc điện tâm đồ khám sức khỏe tuyển sinh – 2 mục tiêu cần đạt được:
- Đọc đúng bệnh lý.
- Phân loại đúng tiêu chuẩn sức khỏe tuyển sinh
Chú ý trước khi phân tích điện tâm đồ:
- Tuổi của bệnh nhân
- Tiền sử bệnh lý tim mạch và các bệnh lý liên quan có ảnh hưởng tới nhịp tim
- Tiền sử dùng thuốc của bệnh nhân ảnh hưởng tới tim mạch
- Triệu chứng lâm sàng của bệnh nhân
- Tâm lý bệnh nhân
- Nắm chắc tiêu chuẩn phân loại sức khỏe bệnh lý tim mạch theo hướng dẫn khám sức khỏe mới nhất.
Các bệnh cần quan tâm để phân loại sức khỏe
-
Sức khỏe loại 5 và 6
1.1. Nhịp tim (mạch) trên 100 lần/phút hoặc dưới 50 lần/phút – phân loại 5,6.
Khi nhịp là nhịp xoang (sinus rhythm) thì tần số nhĩ và tần số thất bằng nhau, chúng ta tính tần số tim có thể căn cứ vào chỉ số Vent Rate máy đo được trong trường hợp ghi điện tim không bị nhiễu do cử động chân, tay.
Như ca bệnh số 01: Tần số tim là 78 nhịp/phút (Phân loại về mạch, tần số tim là: Loại 1).
Và nếu điện tâm đồ bình thường (Normal ECG) mà có giới hạn nhịp tim:
- Từ 60 – 80 nhịp/phút: Loại 1.
- 81 – 85 nhịp/phút hoặc 57 – 59 nhịp/phút: Loại 2.
- 86 – 90 nhịp/phút hoặc 55 – 56 nhịp/phút: Loai 3.
- 50 – 54 nhịp/phút: Loại 3.
- 91 – 99 nhịp/phút: Loại 4.
- Trên 100 nhịp/phút hoặc dưới 50 nhịp/phút: Loại 6.
Lưu ý khi phân loại sức khỏe căn cứ vào nhịp tim:
Việc phân loại vào nhịp tim như trên mang tính tương đối.
Bác sĩ cần căn cứ thêm vào triệu chứng lâm sàng, tâm lý và hoạt động thể lực của bệnh nhân trước thời điểm điện tim mới đánh giá chính xác.
Về mặt lâm sàng thì nhịp tim bình thường từ 50 – 99 nhịp/phút được đọc là điện tâm đồ bình thường.
Ví dụ 1. Bệnh nhân là vận động viên thể thao hoặc người hoạt động thể lực nhiều thường có xu hướng nhịp tim chậm hơn nhưng cơ thể vẫn khỏe mạnh, thể thao tốt thì nhịp tim có thể là 46 – 50 nhịp/phút vẫn coi là điện tâm đồ bình thường của người đó.
Ví dụ 2. Bệnh nhân vừa đi lại vận động xong thì nhịp có thể tăng lên 10 – 20 nhịp/phút, chúng ta đo điện tim ngay thì có thể nhịp lên trên 100 nhịp/phút nhưng vẫn là điện tâm đồ bình thường.
Lúc này, chúng ta cho bệnh nhân nghỉ ngơi khoảng 15 phút thì nhịp về ổn định, đo lại mới chính xác.
Nên tùy theo tình hình cụ thể để bác sĩ kết luận thật chính xác, tránh chủ quan duy ý chí, áp đặt tiêu chuẩn cứng nhắc vào bệnh nhân.
Quay trở lại ca bệnh số 01 chúng ta có nhịp ngoại tâm thu thất nữa nên chúng ta sẽ căn cứ vào nhịp ngoại tâm thu thất để phân loại. Mời đồng nghiệp quan sát hình dưới đây:
Chúng ta thấy: Nhịp số 5 và số 11 trên đạo trình D2 kéo dài có đặc điểm của nhịp ngoại tâm thu thất, tỷ lệ là 2 nhịp/13 nhịp trên đạo trình D2.
Tiêu chuẩn điện tâm đồ (ECG) chẩn đoán nhịp ngoại tâm thu thất là:
- Nhịp ngoại tâm thu thất đến sớm.
- QRS giãn rộng, hình thái kỳ lạ, khác biệt so với nhịp xoang bình thường
- Sóng T trái chiều với sóng R.
Với số lượng nhịp ngoại tâm thu thất ở ca bệnh số 01 như vậy, chúng ta có thể phân loại sơ bộ là: Sức khỏe loại 3.
Trường hợp mà chúng ta phát hiện được ngay sau khi làm thì có thể cho bệnh nhân vận động, chạy nhẹ tại chỗ. Sau đó, bệnh nhân nghỉ ngơi khoảng 10 phút và ta đo lại điện tim xem nhịp ngoại tâm thu thất có mất đi hay không.
Trường hợp ngoại tâm thu thất mất đi thì phân loại sức khỏe loại 2.
Các trường hợp nhịp ngoại tâm thu thất dày hơn có thể là nhịp đôi, nhịp ba, nhịp bốn đều thì phân loại sức khỏe loại 4 trở lên.
1.2. Block nhĩ thất độ III.
Block nhĩ thất độ III hay block nhĩ thất hoàn toàn là hiện tượng tâm nhĩ và tâm thất hoạt động độc lập với nhau.
Chính vì vậy, nhĩ đập theo tần số riêng và thất đập theo tần số riêng. Trong đó, tần số nhĩ > tần số thất.
Hình ảnh trên điện tâm đồ:
- Sóng P lúc đi trước, lúc đi sau, lúc mất trên một chuyển đạo.
- Khoảng PP < khoảng RR.
Ca bệnh số 02. Minh họa điện tim block nhĩ thất độ III.
Nhìn vào ca bệnh số 02 ta có: Sóng P trên các đạo trình cách nhau khoảng 3 ô lớn và xuất hiện rất đều.
Trên đạo trình kéo dài ta thấy có 2 phức bộ QRS nên khoảng cách giữa 2 sóng R (hay khoảng RR) sẽ lớn hơn khoảng cách giữa 2 sóng P (hay khoảng PP).
Từ đó suy ra, tần số nhĩ (tần số sóng P) > tần số thất (tần số sóng R).
Sóng P lúc đi trước, lúc đi sau phức bộ QRS. Giữa P và QRS không còn liên quan đến nhau.
Chính vì vậy, ca bệnh số 02 ta kết luận là: Block nhĩ thất độ III và phân loại sức khỏe loại 6.
Trường hợp này cần chỉ định đặt máy tạo nhịp tim.
Tuy nhiên, trong khám sức khỏe tuyển sinh thì đối tượng khám là thanh niên nên hiếm gặp block nhĩ thất độ III.
1.3. Block nhĩ thất độ II kiểu chu kỳ Wenckebach (hay Mobitz type 1)
Ca bệnh số 03. Minh họa về block nhĩ thất độ II kiểu chu kỳ Wenckebach.
Quan sát ca bệnh 03 ta thấy: Khoảng PR trên đạo trình D2 kéo dài dần ra cho đến khi chỉ có sóng P mà không có QRS đi kèm. Sau đó, chu kỳ trên lặp lại.
Hình ảnh điện tim như vậy gọi là Block AV II kiểu chu kỳ Wenckebach.
1.4. Block nhĩ thất độ II kiểu Mobitz (hay Mobitz type 2)
Ca bệnh số 04.
Trên một đạo trình, đột ngột có nhịp tim chỉ có sóng P mà không có phức bộ QRS đi kèm.
Hiện tượng mất đột ngột sóng P như trên là do dẫn truyền xung động từ tâm nhĩ xuống tâm thất bị chặn lại (block) nên tâm thất không được khử cực nên không có QRS đi kèm.
1.5. Block nhĩ thất độ II mức độ cao
Ca bệnh số 05.
Ta quan sát thấy:
- Trên 1 đạo trình có nhiều sóng P giữa 2 sóng R, số lượng sóng P nhiều hơn sóng R.
- Khoảng cách PR ở các nhịp có đều nhau và khoảng cách các sóng P đều nhau.
Đây là block nhĩ thất độ II mức độ cao, là dạng nặng nhất trong block nhĩ thất độ II;
Và dạng chuyển tiếp có thể tiến triển nặng hơn sang block nhĩ thất độ III.
1.6. Block nhánh trái hoàn toàn
Ca bệnh số 06.
1.7. Bloc nhánh trái không hoàn toàn.
Ca bệnh số 07.
Chúng ta thấy cả 2 ca bệnh số 06 và số 07 đều thỏa mãn tiêu chuẩn chẩn đoán Block nhánh trái:
1.8. Cơn nhịp nhanh kịch phát trên thất
Ca bệnh số 08.
1.9. Cơn nhịp nhanh kịch phát thất.
Ca bệnh số 09.
1.10. Nhip nhanh nhĩ đa ổ
Ca bệnh số 10.
1.11. Rung nhĩ.
2. Sức khỏe loại 4.
2.1. Block nhĩ thất độ I.
Ca bệnh số 11. Minh họa Block AV 1
Chẩn đoán Block AV 1 (phân loại sức khỏe: loại 4).
- PR (hay PQ) kéo dài quá 0,12s (3 ô nhỏ với test điện tim chuẩn: chiều cao là 10mm/mV, tốc độ giấy in điện tim chạy là 25mm/s)
- Sau 1 sóng P là 1 phức bộ QRS đi kèm.
2.2. Bloc nhánh phải hoàn toàn.
Ca bệnh số 12.
Block nhánh phải hoàn toàn (Right Bundle Branch Block, viết tắt RBBB) được chẩn đoán khi:
- Phức bộ QRS dạng chữ M tại V1, V2 (là dạng RSR’).
- Sóng S giãn rộng ở V5, V6, D1, aVL.
- Thời gian khử cực thất (QRS dur) từ 120 ms trở lên (hay 0,12s – tính theo ô nhỏ là rộng từ 3 ô nhỏ trở lên khi test điện tim chuẩn).
3. Sức khỏe loại 1 – 2 – 3:
Bài viết liên quan:
Trên đây là chia sẻ của bác sĩ Chu Đức (Doctor Chu) về cách đọc, phân loại sức khỏe chuyên ngành tim mạch trong khám sức khỏe tuyển sinh quân sự.
Bài viết mong nhận được đóng góp ý kiến thêm từ các bác sĩ chuyên khoa, chủ nhiệm quân y các đơn vị.
Nếu có bất kỳ thắc mắc gì, các bác sĩ vui lòng bình luận câu hỏi xuống dưới phần bình luận, bác sĩ sẽ trả lời bạn.
Gặp ca bệnh khó, các bác sĩ có thể liên hệ tại đây:
Học điện tâm đồ bài bản từ cơ bản đến nâng cao tại đây
Phát tâm ủng hộ quỹ phụng sự sức khỏe cộng đồng
Ủng hộ đội nhóm của Doctor Chu để duy trì blog với nhiều bài viết chất lượng hơn nữa, góp phần cải thiện sức khỏe cộng đồng.
Mọi đóng góp của độc giả xin gửi về Số tài khoản Ngân hàng Việt Nam thịnh vượng (VP Bank), số tài khoản: 0968 850 088, chủ tài khoản: Chu Văn Điển. Nội dung: Họ tên, SĐT, Quy Doctor Chu.
Danh sách đóng góp sẽ cập nhật công khai trên blog này hàng quý.
Kinh phí dùng để:
- Phát triển blog ngày càng chất lượng hơn.
- Trả nhuận bút cho cộng tác viên, biên tập viên.
- Từ thiện cho hoàn cảnh bệnh nhân thực sự khó khăn trên mục Nhân Ái của Báo điện tử Dân Trí hàng tháng.
Xin trân trọng cảm ơn quý độc giả !
Bác sĩ của bạn,
Tác giả Blog: Doctor Chu.
The Power Of Passion.
Viết ngày 15/02/2025 tại Phòng khám Cơ Xương Khớp Doctor Chu
Địa chỉ: KĐT Rùa Vàng, Thị trấn Vôi, Lạng Giang, Bắc Giang.
Hotline: 0968850088.
