Oxy Cao Áp Toàn Thân Trong Điều Trị Vật Lý Trị Liệu – Phục Hồi Chức Năng
Oxy cao áp toàn thân trong điều trị vật lý trị liệu tại Khoa Phục Hồi Chức Năng là 1 trong những kỹ thuật mũi nhọn tại Bệnh viện Quân y 110 đem lại hiệu quả điều trị, phục hồi chức năng với nhiều bệnh nhân bị bệnh lý đau đầu, mất ngủ, rối loạn tiền đình, ù tai – nghe kém – điếc, đột quỵ nhồi máu não…
Vì sao oxy cao áp toàn thân ngày càng được ứng dụng trong điều trị vật lý trị liệu và phục hồi chức năng?
Trong điều trị vật lý trị liệu – phục hồi chức năng (VLTL–PHCN), mục tiêu không chỉ là giảm đau, mà quan trọng hơn là thúc đẩy quá trình lành tổn thương, phục hồi chức năng sinh lý của mô và cơ quan. Một trong những phương pháp hiện đại, có cơ sở khoa học rõ ràng và đang được ứng dụng ngày càng rộng rãi là oxy cao áp toàn thân (Hyperbaric Oxygen Therapy – HBOT).
Tại Khoa Phục Hồi Chức Năng – Bệnh viện Quân y 110, oxy cao áp đã và đang trở thành một mắt xích quan trọng trong phác đồ điều trị đa mô thức, đặc biệt với các bệnh lý mạn tính, tổn thương khó lành, di chứng thần kinh và cơ xương khớp.
Bài viết này, Doctor Chu sẽ giúp bạn hiểu từ A–Z về oxy cao áp: bản chất, cơ chế tác dụng, chỉ định, chống chỉ định, quy trình điều trị và vai trò thực tế trong VLTL–PHCN.
Oxy cao áp toàn thân là gì?
Oxy cao áp toàn thân (HBOT) là phương pháp cho người bệnh hít thở 100% oxy tinh khiết trong môi trường có áp suất cao hơn áp suất khí quyển bình thường (thường từ 1,5–2,5 ATA).
Trong điều kiện này:
-
Lượng oxy hòa tan trong huyết tương tăng gấp nhiều lần
-
Oxy không chỉ được vận chuyển bởi hemoglobin, mà còn thấm sâu trực tiếp vào mô tổn thương
👉 Đây chính là điểm khác biệt cốt lõi giữa oxy cao áp và thở oxy thông thường.
Cơ chế tác dụng của oxy cao áp toàn thân trong điều trị vật lý trị liệu phục hồi chức năng
Oxy cao áp không phải “liệu pháp bổ sung cho có”, mà tác động trực tiếp lên sinh lý mô thông qua nhiều cơ chế đã được chứng minh.
1. Tăng oxy mô và phục hồi tế bào
-
Cải thiện tình trạng thiếu oxy mô mạn tính
-
Kích thích tái tạo tế bào, tăng tổng hợp collagen
-
Thúc đẩy quá trình liền vết thương, liền xương
2. Chống viêm – giảm phù nề
-
Giảm phù nề mô mềm và mô thần kinh
-
Ức chế phản ứng viêm kéo dài
-
Hỗ trợ giảm đau gián tiếp
3. Kích thích tân tạo mạch máu
-
Thúc đẩy angiogenesis (tạo mạch mới)
-
Cải thiện nuôi dưỡng vùng tổn thương lâu ngày
4. Hỗ trợ phục hồi thần kinh
-
Tăng chuyển hóa tế bào thần kinh
-
Hỗ trợ phục hồi chức năng sau tổn thương não – tủy
Vai trò của oxy cao áp trong điều trị vật lý trị liệu – phục hồi chức năng
Trong VLTL–PHCN, oxy cao áp không thay thế các phương pháp khác, mà đóng vai trò hỗ trợ nền sinh học, giúp các phương pháp như tập vận động, điện trị liệu, xoa bóp, kéo giãn phát huy hiệu quả tốt hơn.
👉 Có thể hiểu đơn giản:
VLTL là “kích thích chức năng”, oxy cao áp là “chuẩn bị môi trường sinh học để cơ thể tự hồi phục”.
Chỉ định oxy cao áp trong PHCN
Tại Khoa PHCN BVQY 110, oxy cao áp thường được chỉ định trong các nhóm bệnh sau:
1. Phục hồi chức năng thần kinh
-
Di chứng tai biến mạch máu não
-
Chấn thương sọ não
-
Tổn thương tủy sống không hoàn toàn
-
Liệt ngoại vi, tổn thương thần kinh kéo dài
2. Bệnh lý cơ xương khớp mạn tính
-
Thoái hóa khớp, thoái hóa cột sống
-
Đau mạn tính không đáp ứng tốt với điều trị thông thường
-
Viêm gân, viêm phần mềm kéo dài
3. Sau phẫu thuật – sau chấn thương
-
Phục hồi sau phẫu thuật kết xương
-
Vết thương chậm liền
-
Phù nề, đau kéo dài sau mổ
4. Một số chỉ định phối hợp khác
-
Hoại tử xương vô mạch giai đoạn sớm
-
Loét lâu liền
-
Nhiễm trùng mô mềm mạn tính (phối hợp điều trị)
Khi nào KHÔNG nên điều trị oxy cao áp?
Oxy cao áp là phương pháp an toàn khi chỉ định đúng, tuy nhiên không áp dụng đại trà.
Chống chỉ định tuyệt đối:
-
Tràn khí màng phổi chưa dẫn lưu
-
Một số bệnh lý phổi đặc biệt
Chống chỉ định tương đối:
-
Viêm tai giữa cấp
-
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính nặng
-
Sốt cao chưa kiểm soát
👉 Vì vậy, thăm khám và sàng lọc kỹ trước điều trị là bắt buộc.
Tham khảo: Chỉ định, chống chỉ định chuyên sâu của phương pháp oxy cao áp toàn thân
Quy trình điều trị bằng oxy cao áp toàn thân tại Khoa Vật lý trị liệu – Phục hồi chức năng, BVQY 110
Bước 1: Thăm khám & chỉ định
-
Bác sĩ PHCN đánh giá tình trạng bệnh
- Loại bỏ các yếu tố có thể gây tai biến trong quá trình điều trị như cháy nổ (loại bỏ bật lửa, diêm, thuốc lá… trước khi bệnh nhân vào buồng điều trị)
-
Xác định mục tiêu điều trị
-
Phối hợp với phác đồ VLTL–PHCN
Bước 2: Chuẩn bị trước buồng oxy
-
Hướng dẫn người bệnh
-
Kiểm tra tai – mũi – họng
-
Đảm bảo an toàn tuyệt đối
Bước 3: Điều trị trong buồng oxy cao áp
-
Thời gian mỗi buổi: 45–60 phút
-
Theo dõi sát trong suốt quá trình
Bước 4: Đánh giá & lên kế hoạch điều trị tiếp theo
-
Theo dõi trong quá trình điều trị: 5 – 10 phút hỏi cảm giác bệnh nhân/lần, điều chỉnh áp lực, tốc độ thông gió, áp lực vào, nhiệt độ …buồng phù hợp với cảm giác bệnh nhân.
- Ghi phiếu điều trị các thông số phù hợp với bệnh nhân hiện tại.
- Ghi cảm giác, chú ý vào phiếu điều trị.
Điều trị bằng oxy cao áp toàn thân có thực sự hiệu quả không? Bác sĩ chuyên khoa vật lý trị liệu, phục hồi chức năng giải đáp
Hiệu quả của oxy cao áp không đến sau 1–2 buổi, mà thể hiện rõ khi:
-
Chỉ định đúng
-
Kết hợp đúng phác đồ PHCN
-
Kiên trì theo liệu trình
Trên thực tế lâm sàng, nhiều bệnh nhân:
-
Giảm đau tốt hơn
-
Phục hồi vận động nhanh hơn
-
Cải thiện chất lượng sống rõ rệt
Những hiểu lầm thường gặp về oxy cao áp
❌ “Oxy cao áp chữa được mọi bệnh”
→ Sai. Đây là liệu pháp hỗ trợ, không phải thần dược.
❌ “Chỉ cần vào buồng oxy là khỏi”
→ Sai. Không tập – không PHCN → hiệu quả rất hạn chế.
❌ “Ai cũng làm oxy cao áp được”
→ Sai. Phải được bác sĩ chỉ định và theo dõi.
Vai trò của bác sĩ vật lý trị liệu, phục hồi chức năng trong điều trị oxy cao áp toàn thân
Oxy cao áp chỉ phát huy giá trị tối đa khi:
-
Bác sĩ hiểu rõ sinh lý bệnh
- Chỉ định đúng phác đồ điều trị
-
Biết kết hợp đúng thời điểm với VLTL
-
Theo dõi tiến triển và điều chỉnh phác đồ
👉 Đây chính là lý do oxy cao áp nên được triển khai trong môi trường bệnh viện, khoa PHCN chuyên sâu.
Kết luận về phương pháp oxy cao áp toàn thân trong điều trị vật lý trị liệu
Oxy cao áp toàn thân là phương pháp hiện đại, có cơ sở khoa học vững chắc, đóng vai trò quan trọng trong điều trị vật lý trị liệu – phục hồi chức năng, đặc biệt với các bệnh lý mạn tính, tổn thương khó hồi phục.
Tuy nhiên, hiệu quả không nằm ở máy móc, mà nằm ở:
-
Chỉ định đúng
-
Phác đồ cá nhân hóa
-
Sự phối hợp chặt chẽ giữa oxy cao áp và VLTL–PHCN
📍 Doctor Chu – Khoa Phục Hồi Chức Năng, Bệnh viện Quân y 110
📖 Đọc blog của Bác sĩ Chu để cập nhật kiến thức chuyên sâu:
🎥 Gợi ý video nội bộ Doctor Chu Academy:
-
Oxy cao áp trong phục hồi chức năng thần kinh
-
Phác đồ phục hồi chức năng sau tai biến mạch máu não
Tham khảo video chuyên ngành vật lý trị liệu tại Khoa Phục hồi chức năng, Bệnh viện Quân y 110
